Chorwacja jest krajem, który poszczycić się może wielowiekową i niezwykle bogatą historią. Umiejscowienie na Półwyspie Bałkańskim spowodowało, że jej teren przez stulecia był areną ścierania się wpływów różnorodnych mocarstw, kraina ta stanowiła „okno na teren Wschodu”, również tego najdalszego. Historia Chorwacji jest silnie związana z dziejami całych Bałkanów.
Atrakcyjne ze strategicznego punktu widzenia położenie, było zarzewiem wielu konfliktów w regionie już od najwcześniejszych czasów. Specjalne określenie „kocioł bałkański” przyjęło się stosować na określenie sytuacji geopolitycznej od XIX wieku, zwłaszcza w wieku XX, kiedy to Bałkany stały się jednym z najbardziej niebezpiecznych regionów świata. Wynikała ona z braku wspólnych interesów politycznych państw Półwyspu Bałkańskiego oraz wzajemnie się wykluczających dążeń wielkich państw ościennych. Wpływ na powstanie tego określenia miało również olbrzymie przemieszanie się etniczno-religijne oraz konflikty terytorialne, które targały regionem. Na Bałkanach zamieszkują bowiem przedstawiciele różnych religii, tak duże skupisko katolików, prawosławnych i muzułmanów jest czymś niespotykanym.
W starożytności tereny obecnej Chorwacji zamieszkiwały plemiona iliryjskie. Lud ten zasłynął za sprawą swojej sztuki, głównie wspaniałej ceramiki, pozostającej pod wpływem mykeńskim. Obszary zachodnich Bałkanów w VII i VI wieku p.n.e. kolonizowali Grecy, organizując na ich terenach niewielkie osady. Dopiero w I wieku p.n.e. krainę tę zajęli Rzymianie, ostatecznie przyłączając ziemię do swoich pryncypiów (starania o to rozpoczęli już w II wieku p.n.e.). Wtedy również powstała nowa prowincja, nazwana Ilirią (łacińskie Ilyricum). Za sprawą cesarza Dioklecjana, który w Splicie zbudował swój pałac, tereny chorwackie zyskały specjalne względy. Cesarz pochodził z ówczesnej stolicy Dalmacji Salonae i to właśnie z terenami zachodnich Bałkanów związał swoje życie. Stały się one swoistym centrum kultury Imperium Romanum. Wraz z powolnym chyleniem się Rzymu ku upadkowi, Iliria stała się ofiarą najazdów plemion barbarzyńskich, takich jak Wizygoci czy Hunowie. Po podziale Cesarstwa w 395 roku n.e., tereny te pozostały przynależne do jego części zachodniej. Sąsiedzka Serbia dostała się pod zwierzchnictwo wschodniorzymskie, rozpoczął się tym samym trwający przez stulecia, nierozstrzygnięty do tej pory konflikt pomiędzy tymi państwami.
W wiekach VI i VII do Dalmacji zaczęły napływać plemiona słowiańskie. Oprócz tej historycznej krainy, zajęły one tereny leżące nieco na północ, część Panonii (obszar zbliżony do geograficznego położenia Słowenii). Począwszy od IX wieku, świat zachodni zaczął dostrzegać możliwości płynące z lokalizacji Chorwacji. Rozpoczął się wyścig o strefę wpływów, w który aktywnie zaangażowało się papiestwo. Ostatecznie najsilniejsi okazali się Frankowie i to właśnie z ich rąk Słowianie dalmaccy przyjęli chrzest w obrządku zachodniochrześcijańskim w roku 800. Następnie wykorzystano koniunkturę walk pomiędzy Wenecją a Węgrami, powołując do życia państwo chorwackie.
Książę Tomisław
Część Dalmatyńską i Panońską zjednoczył w X wieku książę Tomisław, stając się tym samym pierwszym historycznym władcą Chorwacji. Zależało mu również na zdobyciu wysp położonych na morzu Adriatyckim.
Część Dalmatyńską i Panońską zjednoczył w X wieku książę Tomisław, stając się tym samym pierwszym historycznym władcą Chorwacji. Zależało mu również na zdobyciu wysp położonych na morzu Adriatyckim. Udało się to dopiero Piotrowi Krzesimirowi (Petar Kresimir) w XI wieku. Pozwoliło to zwiększyć spoistość młodego państwa i zapewnić sobie lepszą pozycję z walce z dominacją bizantyjską na tych terenach. Nie pomogło to na długo, ponieważ już w 1102 roku państewko chorwackie weszło w unię personalną z Węgrami. Miało to destrukcyjny wpływ na tworzącą się państwowość, na wiele lat bowiem straciła ona na znaczeniu na arenie europejskiej.
XIII wiek w historii Chorwacji, podobnie jak większej części wschodniej i środkowej Europy, zapisał się wyczerpującymi najazdami Tatarów. Późnośredniowieczna część dziejów tej części Bałkanów zawiera zresztą wiele raczej nieprzyjemnych wydarzeń, jak zajęcie części Dalmacji przez Wenecję w 1409 roku. Późniejsze lata doświadczyły te ziemie panowaniem Turków Osmańskich, których rosnąca potęga stanowiła zagrożenie dla całego chrześcijańskiego świata. Tereny niepodbite przez Turków dostały się pod zwierzchnictwo dynastii Habsburgów, w wyniku przetasowań na węgierskim tronie. Wyjątek stanowił Dubrownik, który aż do XIX wieku był jedynym niepodległym miastem Słowian południowych i mógł samodzielnie rozbudowywać swoją pozycję. Rok 1526 przyniósł bitwę pod Mohaczem, która to stanowiła ostateczny dowód tureckiej dominacji na tych terenach. Śmierć króla Ludwika II spowodowała wybuch wojny domowej pomiędzy zwolennikami Jana Zapolyi (w tym samego sułtana Sulejmana I), a Ferdynandem I, mającym za sobą poparcie Habsburgów. Na skutek podpisanego w 1538 roku tajnego układu w Wielkim Waradynie, część współczesnej Chorwacji pozostała pod auspicjami habsburskimi. Odsetek tych ziem utworzył Pogranicze Wojskowe, czyli pas ziem na pograniczu między władzami wiedeńskimi a Imperium Osmańskim. Miało ono stanowić wentyl bezpieczeństwa w obliczu zagrożenia islamskiego. Teren ten, ze względu na wielkie znaczenie strategiczne, był zarządzany bezpośrednio ze stolicy dynastii Habsburgów, Wiednia.
Koniec XVII wieku był okresem powolnego chylenia się ku upadkowi potęgi tureckiej. Dużą rolę w tym zakresie odegrała zapewne odsiecz wiedeńska z 1683 roku. Dzięki temu Habsburgom udało odzyskać się dalszą część uprzednich terenów chorwackich. Był to również czas powolnego przebudzania się dążeń narodowych, próbowano dokonywać spisków przeciwko władzy z Austrii. Wszystkie one zakończyły się porażką. Stopniowo również zanikały wpływy tureckie na obszarze zachodnich Bałkanów.
Podoba Ci się ten artykuł? Podziel się ze znajomymi!
