brama lwów w hattusie

Hattusa. Witaj w Imperium Hetytów

W centralnej części Turcji znajduje się niezwykłe miejsce, w którym tysiące lat temu żyli Hatyci, Asyryjczycy, aż w końcu swoją stolicę założyli tu Hetyci. W XIX wieku, francuski poszukiwacz Charles Texier, odnalazł tu pozostałości starożytnego miasta.

Pod koniec wieku prowadzono już systematyczne wykopaliska, a dziś teren ten jest dostępny dla wszystkich, którzy chcą dotknąć osobiście części starożytnego imperium. Dla nich przygotowana została 4-kilometrowa trasa, możliwa do pokonania pieszo lub samochodem.

Bramy starożytnego miasta

Pierwszą z bram dostępnych do zwiedzania jest Brama Lwów, zawdzięczająca swoją nazwę posągom lwów stojącym przy wejściu. Ich wizerunki miały najprawdopodobniej odstraszać wrogów. Prawy lew zachował się do współczesnych czasów w całości, z wyjątkiem cennych kamieni, które zdobiły jego oczy. Drugi lew został zrekonstruowany.


Do Hattusy można było się dostać prze Bramę Lwów, foto: Wikimedia Commons, autor: Bernard Gagnon, licencja: CC BY-SA 3.0

Jedną z najważniejszych pozostałości po starożytnym mieście jest Brama Królewska, doskonale zachowana, wraz z dwiema wieżami. Jej nazwa pochodzi od reliefu, który znajdował się przy wejściu. Przedstawiał on zamożną osobę, przez co brama otrzymała nazwę „królewska”. Chociaż postać przedstawiała wojownika, a nie króla, nazwa wciąż funkcjonuje. Niestety, na miejscu nie można zobaczyć oryginału, ponieważ został on przeniesiony do muzeum w Ankarze.

Na kolejną z bram, Bramę Sfinksów, skłaniają się filary, na których widniały wizerunki sfinksów. Uważa się dziś, że brama ta używana była tylko na specjalne okazje, ponieważ prowadzą do niej schody.

Dolne i Górne Miasto

Kolejnym ważnym punktem na tej trasie jest Dolne Miasto z Wielką Świątynią, w którym znajdują się ślady najdawniejszego osadnictwa tych ziem. Znajdują się tu pozostałości domów oraz świątyni, która stała pośrodku mieszkalnych zabudowań. Zachował się tu także zbiornik wodny z wizerunkiem lwa, służący do rytualnego obmywania. Z samej świątyni pozostało niewiele. Fragmenty ścian, schodów, otwory w ziemi. Niewielkie pozostałości po samej budowli rekompensują odnalezione tu przedmioty: wielkie dzbany oraz tabliczki z pismem klinowym.

Górne miasto było skupiskiem świątyń – do dziś odkryto ich aż 28.

Górne miasto było skupiskiem świątyń – do dziś odkryto ich aż 28. Wszystkie budowano na takim samym planie: otwartym dziedzińcu, drodze oraz głównym punkcie kultu. W centralnych miejscach stały posągi, o których świadczą zapiski w dokumentach. Jednak żadnego z wyobrażeń bóstw nie odnaleziono.

Królewska Cytadela

W najwyższym punkcie Hattusy znajduje się Królewska Cytadela, dawna siedziba hetyckich królów, składająca się z dziedzińców, mieszkań, archiwów oraz świątyń. Rozciąga się z niej wspaniały widok na całe miasto. Dziś prowadzą do niej schody, jednak w czasach starożytnych drogę przebywano wiaduktem i bramą ozdobioną podobiznami lwów.


Tablica z pismem klinowym stanowiła zbiory najstarszej biblioteki w Hattusie, foto:Wikimedia Commons, autor: EvgenyGenkin, licencja: CC BY-SA 3.0

Tablica z pismem klinowym

Znajdują się tutaj pozostałości najstarszej biblioteki na świecie.. Znaleziono tu liczne tabliczki z pismem klinowym, stanowiące dokumenty, przepowiednie oraz teksty religijne.

Dzisiaj teren Cytadeli nie wygląda już imponująco – wiele odkryć zostało z powrotem ukrytych pod ziemią, by chronić je przed zniszczeniem. Przed turystami rozciąga się widok kamiennych ścieżek i ruin.

W pobliżu Cytadeli znajduje się jeden z najlepiej zachowanych obiektów całego kompleksu: Dom na Stoku. Najprawdopodobniej był to budynek administracji, posiadał duży hol oraz dwa piętra, z których jedno spełniało funkcje archiwum – wnioski takie wysnuto na podstawie odnalezionej w tym miejscu tabliczki z pismem klinowym. Dziś zobaczyć można jedynie pozostałości ścian, które jednak bardzo dobrze odzwierciedlają plan dawnej budowli.

Zbiorniki Wschodnie

Oprócz ram, świątyń i kompleksów mieszkalnych, na terenie Hattusy znaleziono także cysterny – Zbiorniki Wschodnie – które zaopatrywały miasto w wodę za pomocą glinianych rur. W ich pobliżu odkryto także dwie komnaty. Jedna z nich zachowała się w słabym stanie, za to druga przeciwnie – w bardzo dobrym. Została nazwana Komnatą Hieroglifów, ze względu na zachowane dziś znaki, w czasach swej świetności pełniła funkcje religijne. Znajdowała się w niej płaskorzeźba z wizerunkiem króla Hetytów, na którego rozkaz powstała komnata oraz wizerunek bogini Słońca. Zachował się również naścienny test, z którego można wnioskować, że miejsce to miało związek z przejściem duszy ze świata żywych do świata umarłych.

Hattusa w 1986 roku wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest to jedno z ciekawszych miejsc w Turcji, gdzie namacalnie można poczuć przeszłość, przejść się ścieżkami, które tętniły kiedyś życiem w starożytnym świecie. Jest to zdecydowanie miejsce godne polecenia.

Podoba Ci się ten artykuł? Podziel się ze znajomymi!