Zagrzeb Chorwacja

Zagrzeb od góry do dołu, czyli zwiedzamy stolicę Chorwacji

Zagrzeb jest jednym z najstarszych miast i jedną z najmłodszych stolic w Europie. Założony w średniowieczu, stał się głównym ośrodkiem Chorwacji dopiero w 1991 r., po odzyskaniu przez kraj niepodległości. Przez ten czas Zagrzeb ewoluował, przeobrażając się z niewielkiej osady handlowej w stolicę na miarę wielkich, europejskich miast.

Wybudowanie w XIII w. osady Gradec dało początek burzliwej historii 800-tysięcznej dzisiaj aglomeracji. To miejsce przez wieki miało duże znaczenie w dziejach Chorwacji. Już w XVI w. określano je mianem stolicy, faktycznie stało się nią trzy stulecia później – było czołowym miastem Trójjedynego Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji, autonomicznego państwa należącego do Wielkich Węgier. Po odzyskaniu przez Chorwację niepodległości w 1991 r. Zagrzeb ponownie został uznany za najważniejsze miasto w kraju. Najważniejsze politycznie, ale też historycznie. Wczesne dzieje ośrodka pozostają zaklęte w zabytkach dawnej osady Gradec.

Zagrzeb widok
Panorama chorwackiej stolicy, foto: Flickr by Nicolas Vollmer

Gornji Grad

Dzisiaj tę wyrastającą na wzniesieniu część miasta określa się mianem Gornji Grad (Górne Miasto). Jej centrum stanowi plac św. Marka, dawniej o znaczeniu handlowym, obecnie politycznym. To wokół niego wyrastają bowiem: budynek chorwackiego Zgromadzenia (parlamentu) i Sądu Konstytucyjnego, barokowy Pałac Bana i Pałac Rauchów – siedziba Rządu oraz Stary Ratusz, gdzie obraduje Rada Miasta Zagrzebia.

Zagrzeb kościół św. Marka
Kościół św. Marka, foto: pixabay

Z kolei o religijnej wartości tego miejsca zaświadcza kościół św. Marka. Pierwotnie romańska świątynia, w wyniku przebudów i remontów zyskała cechy gotyku i neogotyku, a także element barokowy – dzwonnicę. Obiekt już z daleka przykuwa uwagę kolorowymi dachówkami ułożonymi w XIX w. we wzór herbów: Zagrzebia i Trójjedynego Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji. Przedstawienie tego pierwszego znaku zdobiło kościół już wcześniej – w XV w. zostało umieszczone na zewnętrznej ścianie zachodniej jednej z północnych kaplic. Dzisiaj można oglądać jedynie replikę – oryginał włączono do zbiorów Muzeum Miasta Zagrzebia. Przed wejściem do świątyni warto jeszcze zwrócić uwagę na XIV-wieczny portal, którego nisze wypełniają drewniane postacie świętych: św. Józef z Maryją i Dzieciątkiem Jezus, św. Marek Ewangelista i Apostołowie. To czyni ten element architektoniczny najbogatszym w Europie południowo-wschodniej. Z kolei wnętrze świątyni jest wynikiem remontu przeprowadzonego w I poł. XX w. Zostały wtedy usunięte cechy neogotyckie, pojawiły się freski i obrazy. Zniknęło też 12 ołtarzy fundowanych przez cechy od XVII w.

Zagrzeb Chorwacja
Panorama Zagrzebia, po prawej kościół św. Katarzyny, foto: Flickr by Jorge Láscar

Od kościoła św. Marka można rozpocząć wędrówkę szlakiem obiektów sakralnych, choć niektóre z nich mają już dzisiaj inny wymiar. Funkcję religijną zachował kościół św. Katarzyny, pierwszy obiekt barokowy w kontynentalnej części Chorwacji. Pięć drewnianych ołtarzy utrzymanych w tym stylu i powstałych w XVII w., uzupełnia marmurowy ołtarz i stiukowe dekoracje z XVIII w. Warto zwrócić szczególną uwagę na iluzjonistyczny ołtarz ze sceną „Święta Katarzyna i filozofowie aleksandryjscy”. Ciekawym elementem są także malowidła w nawach, przedstawiające najważniejsze wydarzenia z życia patronki świątyni.

Niedaleko kościoła św. Katarzyny znajduje się dawny XVII-wieczny klasztor jezuicki zaadaptowany w 1982 r. pod galerię sztuki Klovićevi Dvori, gdzie są prezentowane wystawy dawnej i współczesnej sztuki Chorwacji oraz przykłady światowego dziedzictwa artystycznego. Galeria jest otwarta od wtorku do niedzieli między 11:00 a 19:00. Cena biletu normalnego wynosi 30 kun, ulgowego 20 kun.

Swoją pierwotną funkcję utracił także klasztor św. Klary. Dziś w tym ozdobionym fasadami budynku mieści się Muzeum Miasta Zagrzebia. Jedna z najbogatszych tego typu instytucji w całym kraju prezentuje zbiory z różnych okresów historycznych, np.: prehistorii, średniowiecza oraz kolekcje militariów, obrazów, grafik, zdjęć czy pocztówek.

Wieza Lotrščak
Pięknie oświetlona Wieża Lotrščak, foto: Flickr by Jorge Láscar

Innym ważnym muzeum w Zagrzebiu, jest Muzeum Historyczne Chorwacji. Jego siedziba mieści się w dawnym Pałacu Vojkowiciów. W murach budynku można oglądać numizmaty, artefakty religijne, przedmioty codziennego użytku, grafiki, rzeźby, fotografie. Instytucja jest otwarta w dni powszednie od 10: 00 do 18:00, a w weekendy od 10:00 do 13:00. Normalny bilet wstępu kosztuje 10 kun, ulgowy 5 kun.

Zwiedzanie historycznej części Zagrzebia warto zakończyć na Wieży Lotrščak, pięciopiętrowej baszcie z XIII w., na której znajduje się taras z widokiem na Dolne Miasto – cel dalszej wycieczki.

Zagrzeb kolejka
Zagrebačka uspinjača czyli kolejka w Zagrzebiu, foto: Flickr by Ting Chen

Kolejka w Zagrzebiu

Do tej części Zagrzebia można się dostać Zagrebačką uspinjačą. Ta kolejka jest najstarszym środkiem transportu publicznego w Zagrzebiu, po raz pierwszy przewiozła pasażerów 126 lat temu. Jej trasa liczy zaledwie 66 m i jest jedną z najkrótszych w Europie. Alternatywą dla trwającej jedynie 64 s przejażdżki jest przejście drogi pieszo, po wybudowanych obok schodach.

Wtedy dotrze się na główną ulicę miasta Ilicę, która doskonale oddaje nowoczesny charakter Donji Gradu, całkiem młodego, bo powstałego w XIX i XX w. Przed spacerem tą aleją warto zaopatrzyć się w większy zapas gotówki lub wyćwiczyć silną wolę, gdyż kusić będą liczne sklepy z różnego rodzaju produktami. Ilica prowadzi na największy plac Dolnego Miasta poświęcony chorwackiemu hrabiemu i banowi Josipowi Jelačiciowi. Tam też znajduje się pomnik tej zasłużonej dla historii Chorwacji postaci. Plac otaczają modernistyczne i secesyjne budynki, ciekawym przykładem tych ostatnich jest chociażby Dom Rado z początków XX w.  Z kolei w poszukiwaniu architektonicznych dzieł modernizmu najlepiej udać się we wschodnią część Dolnego Miasta. Tam znajduje się m.in. monumentalny Pałac Giełdy, obecna siedziba Chorwackiego Banku Narodowego.

Zrinjevac Zagrzeb
Park Zrinjevac, foto: Flickr by Pero Kvrzica

Nieopodal Placu Jelačicia biegnie ul. Bogovićeva, usiana ogródkami kawiarnianymi. To dobre miejsce na krótki, chorwacki poczęstunek – zastrzyk energii do dalszego spaceru. Trasa przechadzki poprowadzi przez  wieńczący uliczkę Bogovićeva, Plac Kwiatowy, który upodobali sobie sprzedawcy kwiatów. To jedynie przedsmak spotkania z elementami natury, wdzierającymi się w zurbanizowaną przestrzeń Dolnego Miasta. Tworzą one uporządkowany pas placów-ogrodów, nazywany “zieloną podkową”, ze względu na kształt przypominający literę U. Najstarszym punktem w tym układzie park Zrinjevac ze stuletnimi platanami. Poza tym warto odwiedzić jeszcze Plac Strossmayera, króla Tomisława, Starčevicia czy marszałka Tito.

Zwiedzanie Zagrzebia “od góry do dołu” pozwala na prześledzenie jego historii, zaobserwowanie rozwoju, a przede wszystkim spotkanie z niezwykłymi dziełami architektury z różnych epok, rozsianymi po całej stolicy Chorwacji.

Podoba Ci się ten artykuł? Podziel się ze znajomymi!